Çanakkale savaşı, I. Dünya Savaşı sırasında, 1915-1916 yılları arasında Osmanlı Devleti ve İtilaf devletleri (İngiltere, Fransa ve Rusya) arasında Gelibolu Yarımadasında meydana gelen, deniz ve karadan devam eden ve sonuç olarak Türklerin kazandığı savaştır. Amacı, Osmanlı İmparatorluğunun başkenti konumunda bulunan İstanbul'u alarak, İstanbul ve Çanakkale Boğazlarının kontrolünü ele geçirmek ve Rusya ile güvenli bir askeri ticaret yolu oluşturmak olan itilaf devletleri, İttifak Devletlerini de zayıflatmak için ilk olarak Çanakkale Boğazına girmişlerdir.
Çanakkale Zaferinden 1 yıl önce Türk ordusu, tarihinin en büyük yenilgisini yaşamış ve Balkan Savaşları sırasında topraklarının çok büyük bir kısmını kaybetmiştir. Tarihe kara leke olarak sürülen bu yenilginin üzeri, Çanakkale Zaferi ile kapatılmıştır. Türkler 1 yıl gibi kısa bir süre zarfında ordunun gücünü toparlamış ve çok büyük bir zafere imza atmışlardır.
Osmanlı İmparatorluğu, Almanya'nın Rusya'ya savaş ilan ettiği gün olan 1 Ağustos 1914 gününün hemen ertesi günü Almanya ile ittifak anlaşması imzalamıştır. Bu anlaşmayı imzalaması ile birlikte Osmanlı İmparatorluğu, ittifak devletleri ile birlikte fiilen savaşa gireceğini kesinleştirmiş oldu. Osmanlı donanması ile birlikte Karadeniz'e açılan İngiliz gemileri Goeben ve Breslau 27 Ekim 1914 yılında Rus limanlarını bombalayınca, Rusya Osmanlı Devletine savaş açmıştır.
Winston Churchill, 1914 yılı Eylül ayında, Çanakkale Boğazı geçilerek İstanbul'un işgalini gerçekleştirecek bir plan hazırladı. Plan uygulamaya konuldu ve Boğaz'a büyük çaptaki ilk saldırı Şubat 1915 yılında gerçekleştirildi. Ancak donanma ağır kayıplara uğratıldı ve deniz harekatından vazgeçildi.
Deniz harekatı ile İstanbul'a ulaşamayacağını anlayan Fransa ve İngiliz donanmaları kara harekatı ile Çanakkale Boağzı'na girmeye karar verirler ve 25 Nisan 1915 yılında Gelibolu .yarımadasından karaya çıkmaya çalışırlar. Arıburnu ve Seddülbahir sahillerinde başarı oluşturacak gibi olsalar bile güçlü Türk ordusu savunması bu geçişe izin vermemiştir.
Türk milleti için çok büyük bir zafer ve gurur tablosu olan Çanakkale Zaferinin, gerisinde bıraktığı bilanço ağır ve kanlı olmuştur. Çanakkale zaferi ile birlikte toplamda yaklaşık olarak 428.000 kişi hayatını kaybetmiştir. Ayrıca Çanakkale Savaşı sırasında Türkler, yüzlerce okumuş ve aydın insanını da kaybetti.
Fakat, Türk ordusunun Balkan savaşlarından sonra zedelenen ve kırılma noktasına gelen inancı yeniden sağlanmış oldu ve ordu ve millet bu zaferin morali ile birlikte Kurtuluş Savaşına girdiler ve savaşı kazandılar. Anzak askerleri, Çanakkale'de savaşan Türklerin hem asker hem de insani yönlerini yakından izleme fırsatı buldular ve Türklerin kendilerine anlatıldığı gibi barbar bir kavim olmadığını görme şansını yakalamış oldular.
0 yorum:
Post a Comment